Jak poprawić jakość nasienia?

Co zrobić, gdy parametry nasienia odbiegają od ideału?

Coraz częściej w publikacjach naukowych możemy przeczytać o pogarszających się parametrach męskiego nasienia. Na jakość plemników duży wpływ ma coraz mniej aktywny styl życia współczesnych mężczyzn. Obojętne nie pozostaje też otaczające środowisko, które w krajach wysoko rozwiniętych często jest zanieczyszczone, a żywność wysoko przetworzona.

Jeżeli dodamy do tego współczesny trend promujący późne macierzyństwo okazuje się, że uzyskanie upragnionej ciąży wcale nie jest takie łatwe.

Przyszły Tata musi jednak pamiętać, że dzięki zmianie stylu życia i wyeliminowaniu szkodliwych nawyków może zdecydowanie wpłynąć na poprawę parametrów swojego nasienia. Jak tego dokonać? Poniżej przedstawiamy kilka sposobów na poprawienie jakości nasienia.

Spis treści:

Dieta
Prawidłowa masa ciała
Aktywność fizyczna
Używki
Wysoka temperatura
Na co jeszcze zwrócić uwagę?

Jakość nasienia a dieta

Nie od dziś wiadomo, że to co jemy ma istotny wpływ na stan całego organizmu, a tym samym również płodności. Polecana jest różnorodna dieta bogata we wszystkie składniki pokarmowe, najlepiej pochodzące z hodowli i upraw ekologicznych. Należy unikać produktów wysoko przetworzonych, zawierających konserwanty i sztuczne barwniki.

Posiłki nie powinny być nadmiernie dosalane, gdyż sód, oprócz zatrzymywania wody w organizmie, pogarsza wchłanianie substancji odżywczych, takich jak cynk czy selen. Nadmierne spożycie kawy, herbaty oraz napojów energetycznych zwiększa wydalanie składników mineralnych, m. in. potasu, wapnia i magnezu.

Dieta mężczyzny, który chce poprawić jakość nasienia powinna być bogata w:

• cynk – niezbędny składnik do produkcji testosteronu, wpływa na morfologię i ruchliwość plemników. Jego niedobory będą zwiększały uszkodzenia DNA w plemnikach. Dobrym źródłem cynku są pestki dyni, orzechy, pełne ziarna zbóż, wątroba, jajka, rośliny strączkowe,
• selen – jest ważnym składnikiem płynu nasiennego, wpływa na ruchliwość plemników i jakość ich DNA. W dużych ilościach występuje w orzechach brazylijskich, owocach morza, mleku, brokułach, pomidorach,
• miedź – jest jednym z antyoksydantów, pomaga usuwać wolne rodniki. Dobrym jej źródłem są pestki dyni, kakao, migdały,
• witaminę E – likwiduje wolne rodniki, zmniejszając tym samym ilość uszkodzeń w DNA plemników. Naturalnie występuje w nasionach roślin oleistych i olejach z nich pozyskiwanych, orzechach,
• witaminę C – działa jako antyoksydant. Świetnym jej źródłem są świeże owoce i warzywa, a także kiszonki.

Oprócz składników wymienionych wyżej, na uwagę zasługują też: witamina A, witaminy z grupy B, L-karnityna, L-arginina, kwas foliowy, glutation czy koenzym Q 10. Pamiętajmy, że im dieta bardziej urozmaicona i zbilansowana, tym mniejsze prawdopodobieństwo niedoboru składników odżywczych.

Prawidłowa masa ciała

Utrzymanie jej jest bardzo ważne, gdyż otyłość jest jedną z przyczyn nieprawidłowej spermatogenezy.

Konsekwencją zbyt dużej wagi jest m. in. zwiększona przemiana testosteronu do estradiolu zachodząca w tkance tłuszczowej. Estradiol hamuje czynność przysadki mózgowej, a tym samym wytwarzanie plemników. W otyłości zwiększa się ilość wolnych rodników, które działają uszkadzająco na białka, lipidy i DNA plemników. Zbyt duża masa ciała sprzyja też występowaniu chorób metabolicznych takich jak miażdżyca, która może doprowadzać do zaburzeń wzwodu.

W czasie odchudzania nie należy stosować restrykcyjnych diet eliminacyjnych, które mogą prowadzić do niedoboru składników odżywczych. Najlepiej skorzystać z pomocy specjalisty, który dopasuje dietę do indywidualnych potrzeb organizmu.

Aktywność fizyczna

Siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej bardzo niekorzystnie wpływają na parametry nasienia. Pogorszona cyrkulacja krwi oraz podwyższona temperatura w obrębie jąder sprawiają, że procesy spermatogenezy nie zachodzą prawidłowo. Regularne, umiarkowane uprawianie sportu dobrze wpływa nie tylko na prawidłową masę ciała, ale również na parametry nasienia. Ruch ma pozytywny wpływ na produkcję takich hormonów jak testosteron, LH czy FSH, które pobudzają spermatogenezę.

Zmniejszeniu ulegają też ilości wolnych rodników, a co za tym idzie ilość plemników z uszkodzonym DNA. Aktywność fizyczna wiązała się będzie więc z poprawą liczby plemników, lepszym ich ruchem i budową.

Należy jednak pamiętać, że nadmierny wysiłek fizyczny działa niekorzystnie na parametry nasienia. Długotrwały wysiłek może obniżać poziomy hormonów płciowych i jakość spermy. Aktualne badania sugerują również, by nie przekraczać 5 godzin jazdy na rowerze tygodniowo.

Pamiętajmy, by nie sięgać po substancje zwiększające masę mięśniową oraz poprawiające sprawność i wytrzymałość. Sterydy androgenno-anaboliczne, bo o nich najczęściej mowa, nie pozostają obojętne dla męskiej płodności. Anaboliki hamują syntezę FSH, LH i testosteronu. Zmniejszają ilość plemników i objętość jąder. Innym negatywnym przykładem działania tych związków jest rozrost gruczołu krokowego. Co istotne, zjawiska te nie zawsze są odwracalne.

Używki

• papierosy – ze względu na wysoką zawartość związków chemicznych zawartych w dymie tytoniowym, regularne palenie papierosów bardzo niekorzystnie wpływa na jakość parametrów nasienia. U mężczyzn wypalających od 10 do 20 sztuk papierosów dziennie zaobserwować można obniżenie liczby plemników oraz osłabienie ich ruchliwości. Przy wypalaniu powyżej 20 papierosów dziennie efekt ten ulega nasileniu. Spadek procentowej zawartości plemników o prawidłowej morfologii zauważalny jest już u pacjentów, którzy wypalają regularnie nawet pojedyncze ilości papierosów dziennie. Dodatkowo u palaczy obserwuje się zwiększenie zawartości wolnych rodników i zmniejszenie stężenia antyoksydantów, co wpływa niekorzystnie na DNA plemników,
• alkohol – spożywanie od 40 do 80 gramów czystego etanolu dziennie powoduje obniżenie stężenia testosteronu oraz wzrost poziomów estradiolu, FSH i LH. W nasieniu zaobserwować można spadek liczby plemników, pogorszenie ich ruchliwości oraz zwiększenie plemników z nieprawidłową morfologią. Nałogowe picie alkoholu, podobnie jak palenie papierosów, sprzyja zwiększeniu stężenia wolnych rodników w nasieniu.

Całkowita rezygnacja z palenia papierosów i picia alkoholu, a przynajmniej znaczne ich ograniczenie, zawsze korzystnie wpłynie na stan parametrów nasienia.

Wysoka temperatura

Wiele badań wykazuje, że przegrzewanie okolic jąder ma bardzo niekorzystny efekt, odbijając się przede wszystkim na ilości plemników w nasieniu. Wzrost temperatury o 1°C może przyczyniać się do spadku koncentracji plemników nawet o 40%. Siedząca praca powoduje wzrost temperatury okolic jąder średnio o 0,7°C, kierowanie samochodem – o 1,7-2,2°C. Również obecność żylaków powrózka nasiennego przyczynia się do podwyższenia temperatury o około 1,1°C.

Jak poprawić jakość nasienia – na co jeszcze warto zwrócić uwagę?

• brak ruchu,
• pracę z laptopem na kolanach,
• obcisłą bieliznę, dopasowane spodnie,
• pozycję w czasie snu.

Udowodniono, że zmiana nawyków i sposobu ubierania zmienia na korzyść parametry nasienia.

Pamiętajmy! Nieprawidłowy wynik pojedynczego badania nasienia to nie wyrok – pacjenci w zdecydowanej większości przypadków mogą wpłynąć na poprawę jakości parametrów nasienia! Ważne jest to aby nie zmarnować czasu reprodukcyjnego kobiety poprzez zwlekanie z badaniem męskiego nasienia.

Zobacz też:

• Jak przygotować się do badania nasienia?
• Badanie nasienia podstawowe a rozszerzone

Zdjęcie: auremar/123rf.com

Ten artykuł jest chroniony prawami autorskimi.