Cytomegalia w ciąży – czy może być groźna?
Wirus wywołujący cytomegalię jest obecny u ok. 40-80% populacji. Zakażenie u osób zdrowych często przebiega bezobjawowo, ale wystąpienie pierwotnego lub wtórnego zakażenia w ciąży może wywołać powikłania u dziecka (np. ograniczenie wzrostu płodu, opóźnienie rozwoju czy uszkodzenie wzroku) [1]. Cytomegalia w ciąży – co warto wiedzieć?
Cytomegalia – czym jest i jakie ma objawy?
Cytomegalia jest chorobą wirusową wywoływaną przez cytomegalovirus (CMV) należący do rodziny Herpes. U osób z prawidłową odpornością objawy często się nie pojawiają, a jeśli tak – są łagodne i mało charakterystyczne. Występują po prostu objawy grypopodobne, np. gorączka, złe samopoczucie, bóle mięśni czy powiększenie szyjnych węzłów chłonnych.
Co ważne, nie nabywa się odporności na cytomegalię. Po wystąpieniu infekcji pierwotnej wirus przechodzi w nieaktywny stan (uśpienia), który w przyszłości może się reaktywować i wywołać zakażenie wtórne [1].
Zobacz też: Kalendarz badań w ciąży – jakie badania Cię czekają?
Cytomegalia w ciąży – możliwe powikłania
Przy zakażeniu pierwotnym lub wtórnym w ciąży wirus może zostać przeniesiony na dziecko przez łożysko, powodując u malucha zakażenie wrodzone CMV. Powikłania mogą obejmować np. żółtaczkę, ograniczenie wzrostu płodu, opóźnienie rozwoju, małogłowie, problemy ze wzrokiem i słuchem czy nawet poronienie [2].
Objawy widoczne zaraz po narodzinach ma tylko 10% chorych dzieci, a dalsze 15-25% (wcześniej bezobjawowych) w ciągu następnych miesięcy-lat [2].
Na szczęście wystąpienie zakażenia u mamy wcale nie musi oznaczać, że u dziecka pojawią się negatywne konsekwencje zdrowotne. Przy zakażeniu pierwotnym ryzyko transferu wirusa na dziecko to ok. 30-40% (w takiej sytuacji objawy u dziecka są też poważniejsze i częstsze). Warto zdawać sobie jednak sprawę, że tylko 1-4% wszystkich chorujących na cytomegalię ciężarnych ma infekcję pierwotną. Dużo częstsze jest zakażenie wtórne, przy którym ryzyko przekazania wirusa dziecku wynosi tylko 1% [1].
Cytomegalia – badanie w kierunku przeciwciał
Badanie pod kątem przeciwciał przeciwko cytomegalii (IgG, IgM) nie należy do badań standardowo wykonywanych wszystkim przyszłym mamom. Mimo tego dobrze przeprowadzić je na początku lub na etapie planowania ciąży, aby sprawdzić, czy cytomegalia już kiedyś występowała (i czy zakażenie jest uśpione czy świeże). Dobrze zdecydować się na takie badanie szczególnie wtedy, gdy obecne były/są możliwe objawy zakażenia, czyli np. gorączka i powiększone szyjne węzły chłonne.
A co w sytuacji, gdy rozpozna się cytomegalię w ciąży? Wówczas lekarz zaleca takie badania, których celem jest sprawdzenie, czy doszło do przekazania wirusa dziecku. Diagnoza stawiana jest na podstawie analizy płynu owodniowego, pomocne jest też USG.
Cytomegalia w ciąży – jak można się zarazić?
Wirus przenoszony jest przy bezpośrednim kontakcie ze śliną, moczem, nasieniem, mlekiem, krwią czy wydzieliną z szyjki macicy osoby zakażonej – głównie z oczami, ustami i nosem. Największym czynnikiem ryzyka jest częsty i długotrwały kontakt z malutkimi dziećmi, które wydalają wirusa ze śliną i moczem nawet do 24 miesięcy od momentu zakażenia [1].
Żeby ryzyko zachorowania na cytomegalię było niższe, najlepiej po prostu stosować podstawowe środki ostrożności, m.in. myć ręce po czynnościach higienicznych względem dziecka (np. wycieraniu noska, zmianie pieluszki), nie wkładać smoczka dziecka do swoich ust czy nie korzystać z nim z tych samych sztućców i naczyń.
To może Cię zainteresować: Badania prenatalne – na czym polegają i dlaczego warto je wykonać?
Źródła:
[1] A. Bacz, Zakażenie wirusem cytomegalii w ciąży, ciaza.mp.pl. [2] M. Dunal, A. Trzcinska, J. Siennicka, Wirus cytomegalii – problem zakażeń wrodzonych, „Postępy Mikrobiologii” 2013, 52, 1.
