Ciąża a celiakia (trwała nietolerancja glutenu)
Nieleczona celiakia może prowadzić do problemów z poczęciem dziecka czy donoszeniem ciąży. U chorych na celiakię obecna jest trwała nietolerancja glutenu – białka znajdującego się w wielu zbożach. Organizm źle reaguje na jego spożycie, niszcząc kosmki jelitowe, które odpowiadają za wchłanianie substancji odżywczych. Z tego powodu pojawiają się niedobory i niedożywienie.
Niedożywienie spowodowane celiakią wcale nie musi objawiać się niską wagą – często chorzy mają dużo tkanki tłuszczowej przy jednoczesnych niedoborach witamin i minerałów.
Celiakii często towarzyszą problemy z układem hormonalnym, rozrodczym i zaburzenia cyklu miesiączkowego kobiety. Nieleczona powoduje także krótszy okres płodny – opóźnienie pierwszej miesiączki nawet do 2 lat i przyspieszenie menopauzy nawet o 4 lata. Spożywanie glutenu przy celiakii może więc skutkować problemami z zajściem w ciążę. Jeśli choruje mężczyzna, mogą wystąpić u niego spadek libido, zaburzenia erekcji czy niskie parametry nasienia.
Wielu osobom wydaje się, że celiakia jest chorobą wieku dziecięcego, co nie jest prawdą. Diagnozuje się ją również u dorosłych, ponieważ ma podłoże genetyczne. Za jej występowanie odpowiadają określone geny. Sama ich obecność nie świadczy jeszcze o aktywnej postaci choroby, a o predyspozycjach do zachorowania. Celiakia może ujawnić się w każdym wieku, pod wpływem np. właśnie ciąży.
Ciąża a celiakia – jak celiakia wpływa na płodność i ciążę?
Nieprawidłowe przyswajanie witamin, minerałów i wszelkich substancji odżywczych może negatywnie odbić się na ciąży i dziecku. Niedobory, szczególnie kwasu foliowego, cynku, żelaza i selenu, mogą prowadzić do zahamowania wzrostu i rozwoju dziecka. Zwiększają też ryzyko poronienia lub urodzenia martwego. Nieleczona celiakia zwiększa ryzyko utraty ciąży aż 10 raz [1].
Niedobory mogą pojawić się również wtedy, gdy ciężarna stosuje dietę bezglutenową (z powodu eliminacji dużej grupy produktów), dlatego warto być pod stałą opieką dietetyka.
Celiakia ma wpływ nie tylko na złe wchłanianie substancji odżywczych, ale również na system immunologiczny. Kobieta w ciąży znacznie bardziej narażona jest na różnego rodzaju infekcje.
Instytut Matki i Dziecka w Warszawie przeprowadził też badania na niewielkiej grupie kobiet dotyczące płci dziecka i jej związku z celiakią u ciężarnej. Co wykazały? Nieleczona celiakia u kobiety w ciąży powodowała częstsze rodzenie dziewczynek, a leczona – chłopców. Podejrzewa się, że tego typu zależność ma związek z niższą odpornością zarodków męskich, którym trudniej przeżyć w osłabionym organizmie matki.
Ciąża a celiakia – jest diagnoza i co dalej?
Przy podejrzeniu celiakii konieczna jest konsultacja z lekarzem, który wskaże diagnostykę i dalsze postępowanie. Dopiero po potwierdzeniu występowania choroby należy wprowadzić dietę bezglutenową. Aby leczyć celiakię, nie przyjmuje się leków – konieczne jest przejście na dietę bezglutenową. Musi ona trwać całe życie i być ściśle przestrzegana.
Dzięki stosowaniu diety bezglutenowej kobieta chora na celiakię ma szanse na poczęcie i urodzenie zdrowego dziecka. Możliwe jest też uchronienie się przed pojawieniem się też nieprzyjemnych objawów (np. bóle brzucha, wzdęcia, afty, zmęczenie) i niebezpiecznych powikłań (w tym poronień i nowotworów).
Przy celiakii mogą występować też inne choroby autoimmunologiczne (np. cukrzyca typu 1 czy choroba Hashimoto), które również muszą być odpowiednio leczone.
Warto również zdawać sobie sprawę, że z celiakii nie można „wyrosnąć”. Jeśli kobieta chorowała więc w dzieciństwie, eliminacja glutenu jest niezbędna także w dorosłym życiu – nawet wtedy, gdy nie występują objawy.
Zobacz też: Jak zajść w ciążę?
Celiakia u mamy a celiakia u dziecka
Trwała nietolerancja glutenu to choroba genetyczna, więc osoby spokrewnione (w tym właśnie dzieci) również mogą chorować. Rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) mówią o wykonaniu u dziecka najpierw testów genetycznych w kierunku genów DQ2 i DQ8, które odpowiadają za obecność celiakii. Jeśli występują, wykonuje się dalszą diagnostykę – oznaczenie przeciwciał i biopsję jelita. Biopsji można uniknąć, jeśli zarówno test DNA, jak i badanie krwi wskażą celiakię.
Masz pytania odnośnie celiakii? Napisz do nas na adres info@prekoncepcja.pl.
Źródła:
[1] Szaflarska-Popławska A., Cichańska B. A., Kupczyk K., Celiakia. Dieta bezglutenowa. Co powinieneś o tym wiedzieć, Wydawnictwo Centrum Promocji i Reklamy REMEDIA, Bydgoszcz 2009.Absolwent Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Specjalista treningu żywieniowego, fitoterapeuta, coach, pasjonat żywienia ekologicznego i produktów BIO. Jego ulubione schematy dietetyczne to dieta Paleo, dieta śródziemnomorska, dieta skandynawska oraz specjalne lecznicze programy żywieniowe i Slow Food. Unika standardowych schematów dietetycznych, a każdego pacjenta traktuje bardzo indywidualnie. Osobiście projektuje żywność funkcjonalną. Współtwórca i współwłaściciel jednego z pierwszych w Polsce systemów opieki telemedycznej w dietetyce i fitnessie o nazwie FitGo i Teledoktor24. Ekspert w dziedzinie celiakii i hipolaktazji dorosłych. Prowadzi konsultacje żywieniowe w Gabinecie diagnostyki sportowej, żywienia i suplementacji Proxidia przy Centrum Medycznym AMED i Centrum Zdrowia i Rekreacji Ruchowej Gym &Fitness Fun oraz w testDNA Laboratorium Sp. z o.o. w Katowicach.