Depresja ciążowa – po czym ją poznać? Jak z niej wyjść? Sprawdź

Depresja ciążowa to zjawisko, o którym nie mówi się zbyt często. Tymczasem oczekiwania na narodziny dziecka mogą się wiązać z obniżonym samopoczuciem, które nie wynika z zaburzeń hormonalnych. Po czym poznać depresję w ciąży? Jak z niej wyjść? Podpowiadamy.

Spis treści:

1. Depresja ciążowa – objawy
2. Depresja ciążowa – przyczyny
3. Depresja ciążowa – test ryzyka i nasilenia objawów depresji powinien być wykonywany dwukrotnie w okresie ciąży
4. Depresja ciążowa – leczenie

Depresja ciążowa – objawy

Depresja ciążowa dotyczy nawet 10% kobiet będących w ciąży [1]. Po czym ją poznać? Charakterystyczne objawy depresji ciążowej to [1] [2] [3] [4]:

• apatia,
• brak apetytu,
• brak chęci do życia,
• gwałtowne zmiany nastroju,
• myśli samobójcze,
• niezdolność do odczuwania przyjemności z wykonywania czynności, które wcześniej dawały dużo radości,
• lęk przed porodem i macierzyństwem,
• niska samoocena (w tym również wątpliwości związane z przyszłym rodzicielstwem),
• obniżenie nastroju,
• poczucie bezwartościowości,
• poczucie zmęczenia,
• problemy ze snem,
• problemy z podejmowaniem decyzji,
• spadek libido.

Depresja ciążowa jest niebezpieczna zarówno dla kobiety, jak i nienarodzonego jeszcze dziecka, dlatego nie należy bagatelizować powyższych objawów.

Depresja ciążowa – przyczyny

Depresji ciążowej nie należy mylić z zaburzeniami nastroju w ciąży, wynikającymi z zaburzenia gospodarki hormonalnej. Do jej wystąpienia dochodzi częściej u kobiet, które przed ciążą popadały w stany depresyjne lub miewały napady lękowe [2] [4] [5]. Ryzyko wystąpienia depresji ciążowej zwiększa również [2] [4] [5]:

• ekspozycja na nadmierny stres, np. wynikający z problemów finansowych,
• nieplanowana ciąża,
• obawa o zdrowie dziecka, np. w związku z komplikacjami w poprzedniej ciąży,
• przemoc intymna ze strony partnera,
• słabe wsparcie ze strony najbliższych.

Depresja ciążowa – test ryzyka i nasilenia objawów depresji powinien być wykonywany dwukrotnie w okresie ciąży

Skąd wiadomo, że przyszłej mamie grozi depresja ciążowa? Objawy depresji są często trudne do uchwycenia, dlatego American College of Obstetricians and Gynecologists zaleca, aby u wszystkich kobiet ciężarnych przynajmniej raz w czasie ciąży wykonywać badania przesiewowe w kierunku depresji i lęku [2].

W Polsce standardem jest dwukrotna ocena ryzyka i nasilenia objawów depresji ciążowej. Test na depresję powinien być wykonywany pomiędzy 11. i 14 tygodniem ciąży oraz pomiędzy 33. a 37 tygodniem ciąży [5]. Rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne badanie przesiewowe jest krótkie, polega ono na udzieleniu odpowiedzi na dwa pytania [5]:

• Czy w ciągu dwóch ostatnich tygodni doświadczyła Pani obniżonego nastroju, czuła się Pani przygnębiona, bez nadziei na przyszłość?
• Czy w ciągu dwóch ostatnich tygodni odczuwała Pani małe zainteresowanie lub brak przyjemności z wykonywania różnych rzeczy?

Jeśli kobieta będąca w ciąży choć raz udzieli odpowiedzi twierdzącej, należy wykonać pełne badanie Edynburską Skalą Depresji Poporodowej lub Kwestionariuszem PHQ – 9 [5]. Im wyższy wynik dadzą testy, tym większe nasilenie depresji, oznacza to również konieczność odbycia konsultacji z psychologiem lub lekarzem psychiatrą..

Depresja ciążowa – leczenie

Leczenie depresji ciążowej nie jest łatwe, dobór odpowiedniej metody zależy od tego, czy do wystąpienia depresji doszło dopiero w ciąży, czy towarzyszyła ona kobiecie już wcześniej. Ciężarna nie może przyjmować leków przeciwdepresyjnych ze względu na fakt, iż mogą one zaszkodzić dziecku. Włączenie farmakoterapii wymaga zatem dokładnej analizy ryzyka i korzyści. Alternatywą dla leczenia farmakologicznego jest psychoterapia indywidualna lub w grupach albo światłoterapia, czyli zabieg leczniczy, polegający ekspozycji na światło naturalne/sztuczne [2] [4]. Wyjście z depresji wymaga pracy nad samym sobą oraz zrozumienia pewnych mechanizmów, które mają wpływ na życie. Nieocenione znaczenie w leczeniu depresji ciążowej ma wsparcie ze strony bliskich, w tym w szczególności partnera.

Źródła:

1. https://podyplomie.pl/psychiatria/25337,leczenie-objawow-depresyjnych-u-kobiet-w-ciazy-opcje-terapeutyczne [dostęp: 25.11.2022 r.]

2. https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/pregnancy-week-by-week/in-depth/depression-during-pregnancy/art-20237875 [dostęp: 25.11.2022 r.]

3. https://caringforkids.cps.ca/handouts/pregnancy-and-babies/depression_in_pregnant_women_and_mothers [dostęp: 25.11.2022 r.]

4. https://americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/pregnancy-health-wellness/depression-during-pregnancy-2/ [dostęp: 25.11.2022 r.]

5. https://rodzicpoludzku.pl/baza-wiedzy/depresja-w-ciazy-i-depresja-poporodowa/ [dostęp: 25.11.2022 r.]